آقای «بایرام بگای»، رئیس‌جمهور آلبانی، روز ۲۶ تیرماه تاج گلی را بر بنای یادبود اقلیت «چام» قرار داد. گروهی در یونان معتقدند که این اقدام، که اشاره به ادعاهای ارضی و اتهامات غیرتاریخی علیه یونان دارد، نمادی از ملی‌گرایی‌های افراطی دوران گذشته است و با حقیقت تاریخی ناسازگار بوده و روابط حسن همجواری بین دو کشور را تضعیف می‌کند.

«چام» نامی است که امروزه عمدتاً توسط آلبانیایی‌ها برای توصیف بخش‌های ساحلی اپیروس (تا حدی اپیروس شمالی) در شمال غربی یونان به کار می‌رود. این نام در زمان اشغال توسط ترک‌ها و در دوران بین دو جنگ، به عنوان یک نام رسمی در تمام اسناد یونانی استفاده می‌شد، اما اکنون این واژه در یونانی منسوخ شده و تنها در بعضی از موسیقی‌های سنتی قدیمی ذکر می‌شود. هنگامی که این منطقه در سال ۱۹۱۳ تحت حاکمیت یونان قرار گرفت، جمعیت آن شامل ساکنانی بود که به زبان‌های یونانی و آلبانیایی صحبت می‌کردند.

چام‌های مسلمان به‌عنوان یک اقلیت مذهبی محسوب می‌شدند و با مبادله جمعیت یونان و ترکیه در سال ۱۹۲۳، عده‌ای به ترکیه مهاجرت کردند و دارایی‌های آن‌ها به یونان رسید. برخی از آن‌ها آلبانیایی‌زبان‌های ارتدوکس یونانی محسوب می‌شدند و زبان آن‌ها تحت فشار یکسان‌سازی قرار گرفت. بخش زیادی از آن‌ها به‌عنوان پناهندگان آسیای صغیر در این منطقه مستقر شدند. پس از اینکه دولت یونان تصمیم گرفت چام‌های مسلمان را به ترکیه اعزام نکند، این افراد در سایر مناطق یونان ساکن شدند. در دهه ۱۹۳۰، جمعیت منطقه حدود ۷۰,۰۰۰ نفر بود که از این تعداد ۱۸,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰ نفر مسلمانان آلبانیایی بودند. تمامی جمعیت، صرف‌نظر از مذهب، «چام» نامیده می‌شدند. در دوران بین دو جنگ جهانی، نام «تساموریا» در این منطقه رایج بود و به عنوان نام رسمی در یونان استفاده می‌شد. در سال ۱۹۳۶، دولت یونان منطقه‌ای را در بخش‌هایی از استان‌های «یوانینا» به منظور کنترل بهتر این اقلیت مسلمان ایجاد کرد.

یادآوری:
۱. در طول اشغال یونان (۱۹۴۱-۱۹۴۴)، بخش بزرگی از این اقلیت ابتدا با ایتالیایی‌ها و سپس با نیروهای اشغالگر آلمانی همکاری کرده و مرتکب جنایات جنگی شدند که این امر باعث خشم مردم محلی یونان شد. در پایان جنگ جهانی دوم، تقریباً تمامی این اقلیت مسلمان به دلیل این اقدامات به آلبانی تبعید شدند. با این حال، بخش کوچکی از چام‌های مسلمان در پایان اشغال از نیروهای مقاومت یونان موسوم به ELAS پشتیبانی نظامی کردند. در اوایل سال ۱۹۴۵، گروه‌هایی از شورشیان سابق EDES (تحت حمایت نظامی بریتانیا و آمریکا) و مردم محلی به رهبری افسر سابق N. Zervas و سرهنگ E. Zotos به تلافی حملات، به روستاهای Tsamidos حمله کرده و اعمال خشونت‌آمیز انجام دادند. در ۱۳ مارس، ۶۰ تا ۷۰ نفر از همکاران چام نیروهای اشغالگر نازی و فاشیست کشته شدند. نام آن دسته از ساکنان منطقه که تبعید شدند، در اسناد و مدارک ثبت شده است و تا به امروز از ورود به یونان ممنوع شده‌اند.

۲. در سال‌های اخیر، «انجمن چامریا» به عنوان حافظ منافع مهاجران چامریا، مطالباتی را از دولت آلبانی و یونان مطرح کرده است. در بیانیه این انجمن از دولت خواسته شده است که بر اساس مقابله به مثل و به صورت مستدل به دنبال لغو «قانون جنگ» با یونان از سال ۱۹۴۰ و آیین‌نامه‌های مرتبط با آن باشند، که راه را برای حل مشکلات ملکی شهروندان آلبانیایی چامریا و فراتر از آن هموار می‌کند. به باور این گروه، «اکنون زمان رسیدگی و ارائه راه‌حل برای مسئله چام به‌عنوان یک تکلیف قانونی و به عنوان روز یادبود نسل‌کشی آلبانیایی‌های چامریا و قطعنامه پارلمان آلبانی مورخ ۰۴/۰۸/۲۰۰۴ در مورد حل‌وفصل مسئله چام و لغو «قانون جنگ» فرا رسیده است.

۳. در بیانیه آن‌ها تاکید شده است: «پرداختن به موضوع «چام» از منظر تاریخی، حقوقی، مالکیتی و حقوق بشری برای دولت آلبانی الزامی است و این الزام ناشی از تصمیمات پارلمان آلبانی و مستند به قانون و قطعنامه فوق‌الذکر است.»

منبع: اسکای، ۱۶ جولای ۲۰۲۴
https://www.skai.gr/news/politics/diplomatikes-piges-i-katathesi-stefanou-yponomeyei-tis-sxeseis-kalis-geitonias